Aanvaringsslachtoffers bij windturbines langs de Peel, Willem Maris

Wereldwijd onderzoek wijst uit dat gemiddeld 20 vogels per windturbine per jaar sneuvelen, afhankelijk van turbine type en locatie. Voor aanleg van Windpark Ospeldijk door coöperatie Zuidenwind, heeft in 2017 een Natuurtoets plaatsgevonden. Prognose bij dit windpark met 4 turbines was 40 vogelslachtoffers en 17 vleermuisslachtoffers per jaar. Windpark Ospeldijk draait sinds zomer 2021. In 2023 heeft coöperatie Zuidenwind onderzoek laten doen naar aanvaringsslachtoffers. Tijdens 14 zoekrondes zijn 20 vogelslachtoffers en geen vleermuisslachtoffers gevonden. Na correctie voor o.a. vindkans en predatiekans, is de globale inschatting dat de turbines
maximaal 51 vogelslachtoffers veroorzaakt hebben in 2023. De Natuurtoets lijkt daarmee een redelijke inschatting te geven van het aantal vogelslachtoffers. Het aantal vleermuisslachtoffers lijkt overschat.

Ongewervelden bij windmolens en windmillen is een werkwoord. Carlo van Seggelen

Sinds de ontdekking rond 2020 dat geleedpotigen door windmolens worden aangetrokken, wordt er onderzoek gedaan naar dit (nog) vrijwel onbekende fenomeen. Het onderzoek concentreert zich vooral in Zuidoost-Brabant, Noord-Limburg en het noordoosten van Vlaanderen, maar inmiddels zijn ook elders in Nederland en Vlaanderen windmillers actief. Op gunstige dagen met weinig wind en relatief hoge temperaturen lopen zij de voet van windmolens af op zoek naar (vrijwel altijd levende!) geleedpotigen. Er zijn al 300-400 soorten gevonden waaronder (zeer) zeldzame en soorten die op andere wijzen moeilijk traceerbaar zijn. Waarschijnlijk komen de beestjes aan de voet van de windmolen terecht door valwinden en neerwaartse luchtstromen die door al dan niet draaiende windmolens worden veroorzaakt. Verder onderzoek moet meer inzicht geven in soorten, aantallen en de achterliggende mechanismen.

Venwitsnuitlibellen in de peelregio. Jan Hermans, Natuurhistorisch genootschap Limburg.

Witsnuitlibellen behoren tot de karakteristieke soorten libellen in de Limburgse heide- en veengebieden. In deze voordracht wordt in het kort de ecologie, verspreiding en dramatische achteruitgang van twee soorten toegelicht: de Venwitsnuitlibel (Leucorrhinia dubia) en de Noordse witsnuitlibel (Leucorrhinia rubicunda). De habitat en ecologie van beide nauw verwante soorten vertoont grote overeenkomsten. Deze witsnuitlibellen hebben een voorkeur voor voedselarme, zure open gelegen wateren met drijvende veenmossen. In diverse natuurgebieden wisten beide soorten vele decennia lang stabiele populaties te handhaven ondanks de toegenomen eutrofiëring (stikstofdepositie) en een vaak verstoorde hydrologie. De klimaatverandering met als gevolg langdurig en structureel droogvallen van veel voortplantingswateren heeft beide soorten na 2015 in snel tempo laten verdwijnen uit de meeste heide- en hoogveengebieden. Er zijn van beide soorten sinds 2020 nog slechts enkele populaties overgebleven.
De presentatie besluit met suggesties tot behoud van de laatste bolwerken van beide soorten witsnuitlibellen.